طيور

يكي از بيماري هايي كه در رخ بروز، ضرر و زيان هاي سنگيني به صنعت پرورش طيور و از جمله صنعت رويش شترمرغ وارد مي آورد . بيماري نيوكاسل ميباشد . استدلال اين بيماري از گروه پاراميكسوويروس ها بوده و تيپ 1 و2 آن سبب ساز ساخت بيماري در شترمرغ مي شود .

دستگاه جوجه كشي

فرم حاد بيماري تمام منزلت هاي سني اين پرنده را مشغول مي كند . علايم باليني اساسي اين بيماري در شترمرغهاي پرورشي نقاط گوناگون دنيا ونيز جمهوري اسلامي ايران مشاهده و گزارش گرديده مي‌باشد . بيماري نيوكاسل درمان ندارد و جهت پيشگيري ازآن بايد واكسيناسيون مناسب و به موقع مقابل اين بيماري فيس گيرد . مقدمه بيماري نيوكاسل نخستين بيماري ويروسي هست كه پيش از سال 1986 ، در شترمرغ مشاهده و گزارش گرديده مي‌باشد . اين بيماري بسيار خطرناك ميباشد و تمام جوجه هاي تفريخ شده مستعد درگيري با فرم حاد ( ولوونيك) آن مي باشند . سبب شناسي برهان توليد بيماري ، ويروسي از گروه پاراميكسو ويروس ها و از خانواده پاراميكسو ويروس ها دربرگيرنده 9 گونه ( از شماره 1-9 ) ميباشند . پاراميكسو ويروس تيپ 1 و2 طيور به تيتر برهان بيماري از شترمرغ انقطاع گرديده مي باشد ؛ البته 1- pmv را عامل مهم و مسبب توليد بيماري نيوكاسل در شترمرغ مي دانند . اين ويروس ، تك حرفه اي و دارنده rna هست . درزير ميكروسكوپ الكتروني به شكل كروي يا رشته اي مشاهده مي شود . اگر كروي باشد قطر آن nm 500-100 و در حالتي كه فن اي باشد، پهنا آن حدود nm 100 هست . اين ويروس ممكن مي‌باشد متمايل به دستگاه تنفس به احشاء و يا اين كه بافت عصبي باشد . اين بيماري به شدت واگيرداربوده و در اكثر ماكيان اتفاق مي افتد . در عين اكنون صاحب خانه هاي مضاعف و بسيار متنوعي دارااست . ويروس نيوكاسل مي تواند از طيوران اهلي و هم وحشي به شترمرغ انتقال يابد كه نتيجه آن اغلب توليد فرم عصبي بيماري به شكل پايين وخيم تا مزمن مي باشد . اين ويروس اكثر اوقات جوجه شترمرغ هاي برنا و با سن كمتر از يك سال را زير تَأثير قرار مي دهد البته مدل خراب آن مي تواند پرنده هاي بالغ را نيز سرگرم ساخته و تلف نمايد . گونه هاي گوناگون ويروس نيوكاسل بر پايه شدت بيماري زايي ، به سويه هاي لنتوونيك ، مزوونيك ( با توان بيماري زايي ميانگين ) و ولوونيك ( به شدت بيماري زا) طبقه بندي گرديده اند . همينطور ويروس نيوكاسل با اعتنا به بضاعت و توان توليد بيماري در ماكيان در حالت آزمايشگاهي به 5 پاتوتيپ تقسيم مي شود . 1- ويروس هاي ويسروتروپيك ولوونيك : صورت مضاعف حادي از بيماري را بوجود مي آورند كه همپا با ضايعات همواراويك معين در لوله گوارش ميباشد . 2- ويروس هاي نروترپيك ولوونيك : به دنبال ايجاد علايم عصبي وتنفسي منجر بروز مرگ ومير بالايي مي شوند . 3- ويروس هاي مزوونيك : سبب ساز ساخت علايم تنفسي و گاه عصبي، با مرگ ومير پايين مي شوند . 4- ويروس هاي لنتوونيك تنفسي : منجر توليد عفونت تنفسي خفيف يا اين كه ناآشكار مي شوند . 5- ويروس هاي روده اي فارغ از نماد منجر توليد عفونت روده اي آشكار مي شوند . ذكراين نكته لازم مي باشد كه اين تيم ها را بايد تنها به عنوان يك راهنما در حيث گرفت . زيرا مدام درجاتي از هم پوشاني (overlap) ميان آنها وجود دارد و برخي از ويروس ها را نمي بضاعت به راحتي در پاتوتيپ خاصي قرارداد . ولي مطالعات دقيق و بيشتري در خصوص طيوران خانواده شتر مرغ موضوع نياز است . شيوع مورد ها مقداري از بروزبيماري نيوكاسل در جور هاي متعدد شترمرغ در باغ وحش ها و سيرك ها گزارش شده هست . اما در مزارع رشد اين حيوان در سراسر جهان به خصوص در مزارعي كه در نزديكي محل هاي پرورش و محافظت ماكيان تجارتي ( نظير مرغداري هاي صنعتي و يا سنتي ) قرار دارا هستند . موارد متعددي از بروز اشكال گوناگون بيماري همراه با تلفات ناچيز يا اين كه فراوان مشاهده شده ميباشد . گفته گرديده مي‌باشد كه در يك كليه گيري در يكسري سال پيشين در فضا تهران تعداد زيادي از طيوران بالغ يك گله تلف گرديده اند، دريك گزارش از چين علاوه بر علايم معمول نيوكاسل در شتر مرغ ، براي اولين توشه مشاهده شده مي باشد . انتشار خط مش انتقال بيماري از پرنده ديگر، بستگي به گونه اعضايي دارد كه ويروس در آن‌ها تكثير مي يابد . پرندگاني كه فرم تنفسي بيماري را نشان مي دهند، به احتمال فراوان ويروس را در داخل آئروسل هاي موكوس به خارج مي ريزند كه ممكن است به وسيله پرنده ها حياتي استنشاق شده و بيماري را در آن‌ها ساخت كند . گفته مي شود در آب و هواي گرم و مرزو بوم هاي آفتاب خيز ، ويروس هاي موجود در آئروسل ها به سرعت بوسيله اشعه فرابنفش نور خورشيد كشته مي شوند . در سود در اين آب وهوا، انتقال توسط آئروسل ها به ندرت واقعه مي افتد . ويروس هايي كه اكثر وقت ها در داخل تكثير مي يابند ، ممكن هست با بلع مدفوع آلوده ( به طور مستقيم يا اين كه از شيوه غدا يا آب آلوده و كثيف به اين مدفوع) و يا اين كه استنشاق ذرات عفوني كوچك حاصل از مدفوع خشك ، بوسيله حيوان منتقل شوند . متأسفانه مدفوع ، ويروس را از تماس با اشعه فرابنفش خورشيد مصون مي دارد و ويروس مي تواند در اين محفظه براي زمان طولاني زنده بماند . اين ويروس بوسيله كفش ، جامه و وسايل افرادي كه با پرنده در تماس هستند، انتقال مي يابد . ويروس پرنده ها وحشي نيز مي توانند منابع شيوع عفونت باشند . درصد تلفات با اعتنا به موردها اشاره گرديده در بالا، بسته به محل قرارگرفتن مزرعه و نيز عرض جغرافيايي منطقه ويروس در كل ميزان استفاده مندي محل ازآفتاب ، متغير است؛ به طوري كه در كشورهاي آفريقايي حداكثر تلفات از 30 درصد تجاوز نمي كند . در حالي كه درساير مناطق دنيا، در جوجه هاي با سن تحت چهار ماه حتي تلفات فراتر از 80 درصد نيز گزارش شده است . گفتني مي باشد با توجه به آزمايش هاي جديد فيس گرفته ، استنباط مي شود كه آستانه عفونت در شترمرغ ها بالاست و مقدار متعددي از عامل عفونت زا براي توليد بيماري در اين حيوان حتمي است . همينطور به لحاظ مي برسد كه با ارتقاء سن شترمرغ ها، مقاومت آن‌ها نسبت به عفونت با ادله مولد اين بيماري دوچندان مي شود . در مجموع كليدي ترين علت ايجاد عفونت علاوه بر همجواري با مركز ها رشد ماكيان، انتقال بودن احتياط شترمرغ هاي بيمار و يا اين كه آلوده و كثيف از مزرعه اي به مزرعه ديگر و يا اين كه از ناحيه اي به حوزه‌ ديگراست كه نقش اساسي را در انتشار بيماري ايفا مي كند . دربرخي از منابع انتقال عمودي ( از مادرآلوده به جوجه ها ) نيز به تيتر يك عدد از راه و روش هاي انتقال بيماري نيوكاسل اسم برده گرديده مي‌باشد . علايم باليني او‌لين نماد ( كه در عمده بيماري ها مشترك است) كاهش تمايل به مصرف طعام و ضعف عمومي و سپس علايم مننويت . آنسفاليت و علايم ديگري زيرا كج ويك برشدن سر، تيك عضلات گردن ، عقب كشيدن غيرارادي راز وحركات متناوب پلك سوم ميباشد . دراين بيماري علايم تنفسي مثل تنگي نفس ( ديسترس تنفسي ) يار با علايم عصبي مثل حركات پيچشي و غير قابل در دست گرفتن گردن ، خم شدن سرو گردن و درنهايت ناتواني در نگه داشتن سر و در سود افتادن آن روي زمين ، لنگش عدم بضاعت درايستادن ، گرفتگي ماهيچه‌ها ، فلجي ، شل و كج شدن نوك و هم ادم مشاهده مي‌باشد كه شبيه علايم فرم beach بيماري در ماكيان مي باشد . مواردي كه حالت آنها حاد است، اكثر اوقات پس از گذشت 4-3 روز تلف مي شوند . علايم كالبدگشايي در دستگاه تنفس مي توانايي علايمي مشابه ذات الريه ( پنوموني) يار با خون‌ريزي در غشاي موكوسي ناي مشاهده كرد . در دستگاه گوارش، تورم كبد، التهاب وخونريزي در روده، خون ريزي در نوك برجستگي هاي غدد درناحيه ترشحي پيش معده ، تعدادي لايه شدن غشاء داخلي سنگدان ( كوئيلين) از گزاره اثر ها ناشي از اين بيماري مي باشد . درسيستم قلبي – عروقي ، لكه هاي خونريزي بلندمرتبه روي پريكارد و شيار كرونر و هم خونريزي نقطه اي روي چربي دورقلب به ديده مي خورد . در تحليل لاشه شترمرغ هايي كه در اثر زد خورد با اين بيماري تلف گرديده اند . هيچ جور ضايعات تيپيك پانولوژيك و هيستوپاتولوژيك مشاهده نشده است . تشخيص جداسازي و تعيين نام و نشان ويروس تنها روش مطمئن تشخيص بيماري مي باشد . تست دوري از هماگلوتيناسيون راه قابل اعتمادي نميباشد و ممكن ميباشد سبب به كسب فيض منفي كاذب و همين طور مثبت كاذب شود . براي تشخيص قطعي اين بيماري درگله و يا اين كه انتخاب اندازه ايمني گله در مقابل ويروس نيوكاسل مي توان از آزمون هاي سرولوژيك hi و اليزا elisa جهت برآورد ميزان تيترآنتي بادي جان دار در سرم خون طيوران به كار گيري كرد . طي يك مطالعه در آفريقاي جنوبي بر روي سرم هاي تهيه شده از شتر مرغ هاي مجموعه ويروس نيوكاسل مثبت (ndv+) و مجموعه در دست گرفتن ويروس نيوكاسل منفي (ndv-) ، پادتن هاي ساخت شده عليه بيماري نيوكاسل در شتر مرغ ها، با خط مش اليزاي غيرمستقيم و hi گزينش شد . نتايج نشان داد كه خط مش اليزا از جهت آلرژي نسبت به خط مش hi برتري دارد . مقايسه نتايج اين راه و روش بر روي سرم هاي ndv+ كه در طيف بسيار ضعيف تا بسيار توانا قرار داشتند، مشخص و معلوم كرد كه راه و روش اليزا دستكم 10 بار اصلي تر از رويكرد hi در گزينش مقادير ناچيز پادتن هاي نيوكاسل در شترمرغ فعاليت مي كند . علاوه بر اين روش اليزا دارنده اين مزيت هم مي‌باشد كه سرم را مي بضاعت و توان با يك بار رقيق كردن به كار موفقيت . در حالي كه در خط مش hi تهيدست تهيه و تنظيم تعدادي رقت و گزينش تيتر مي باشد . پيشگيري پيشگيري دربرگيرنده ممانعت از تماس شترمرغ ها با پرنده ها اهلي و يا اين كه وحشي مي باشد و با دقت به اين كه اين عمل هيچگاه به طور كامل قابل انجام نمي باشد . به نظر مي رسد بهترين منش جهت خودداري از توليد بيماري درگله، بالابودن توانايي سيستم ايمني شترمرغ ها براي مقابله با دليل مولد اين بيماري از نحوه ساخت ايمني اكتسابي درآنها هست . به خواسته ايجاد ايمني اكتسابي مقابل اين بيماري بهتراست اولي واكسيناسيون به صورت قطره چشمي لاسوتا در سن 14-10 روزگي و تكرار آن 3-4 هفته آن گاه به رخ تزريق زيرجلدي يك واكسن كشته درزير پوست حوزه‌ تحت گردن و يا تحت بال به مقدار 1 ميلي ليتر براي جوجه هاي پايين 6 ماه و 2 ميلي ليتر براي پرنده هايي با سن بالاتر از 6 ماه چهره گيرد . به تيتر ياد‌آوري هر 6-12 ماه ( هر 6 ماه ) تزريق اندازه گفته شده در بالا از همين واكسن كشته و امولسيونه ، ايمني مطلوبي ساخت مي كند . ممكن هست درمحل تزريق در بعضي از پرنده ها پس از مدت كوتاهي يك واكنش موضعي به فيس تورم مشاهده شود كه براي حيوان بي خطر هست . با اين حال، براي پرهيز از وقوع چنين موردي مي بضاعت از واكسن غيرفعال گرديده حاوي آلومينيوم هيدروكسايد كه ايمني برابري با واكسن قبل ساخت مي كند، به كارگيري كرد در اينجا ذكرچند نكته ضروري به لحاظ مي برسد . 1- خوبتر ميباشد از واكسن نيوكاسل ساخته شده براي بقيه طيوران جهت ايجاد ايمني درشترمرغ استعمال نشود و واكسن مخصوص اين حيوان موضوع به كارگيري قرارگيرد تا فيض بهتري حاصل شود . 2- دريك مورد به كارگيري از واكسن زنده مزوونيك كوماروف در جوجه شترمرغ هاي آفريقاي جنوبي ، ايجاد تلفات بالايي در پرنده هاي واكسينه شده، لذا پيشنهاد مي شود كه از مصرف آن جهت توليد ايمني در شترمرغ جلوگيري شود . طي تحقيق انجام گرفته درآفريقاي جنوبي به خواسته توليد عفونت تجربي نيوكاسل در شترمرغ هاي پرواري واكسينه شده پايين شرايط محيطي كنترل گرديده و واكسينه نشده 10 قطعه شترمرغ واكسينه شده با واكسن هاي نيوكاسل استاندارد طيور( لاسوتا) و 10 قطعه شترمرغ واكسينه نشده از مسيرهاي داخل ناي ، ديده و بيني مسئله تلقيح ويروس خراب نيوكاسل قرار گرفتند . تمامي شترمرغ هاي واكسينه نشده علايم درمانگاهي بيماري ( به خصوص علايم تنفسي) را نشان دادند در حالي كه هيچ يك از شترمرغ هاي واكسينه شده هيچگونه علايم درمانگاهي از خويش نشان ندادند . اين تحقيق نقش محافظتي واكسن نيوكاسل را به خير و خوبي نشان مي دهد . درمان : اين بيماري درمان مشخصي ندارد . البته درصورت معالجه حمايتي ممكن هست در پرندگاني كه آلودگي خيلي شديد ندارند، بهبودي مشاهده شود . با همگي اين اوضاع و احوال چنانچه حيوان زنده بماند . ممكن هست كه به علت آسيب هاي توليد شده در سيستم عصبي مركزي، برخي از علايم عصبي باقي باقي‌مانده و به طور كامل محو نشوند . در نقطه پايان مي بايست گفت صرفا منش جلوگيري از اين بيماري با توجه به اين كه تاكنون درماني براي آن تشخيص داده نشده است . پيشگيري از وقوع نيوكاسل در گله، به كار گيري از واكسن هاي مطلوب و راه هاي صحيح به كارگيري آنان و نيز مصرف به موقع را پل هاي اين واكسن در مزارع پرورش شترمرغ مي باشد .

‏‎ ‎ درصد بالايي از موفقيت در هچ به كيفيت تخم مرغ تعلق دارد . بهداشت تخم مرغ از تالار مادر آغاز مي شود ‏و نياز مبرم به دقت و توجه و رئيس آشيانه هاي تخم گذاري داراست . جنس لانه ها، جابه جايي ظريف تخم مرغ ها ‏و انبار سازي آنان به شرايطي فراتر از مرحله استاندارد نياز داراست . مدير ساخت كننده در گله هاي مامان براي توليد ‏تخم مرغ هاي منزه خيلي با اهميت مي‌باشد .

دستگاه جوجه كشي

در خيلي از بخش ها به علت اين‌كه برنامه اي براي بهداشت ندارند و يا اين كه از ‏شيوه هاي نامناسب به كار گيري مي نمايند يا اين كه كمترين تراز مدير را داشته اند، درصد هچ آن ها خيلي ذيل بوده هست . ‏امروزه با وارد شدن دستگاه هاي اتوماتيك شرايطي را بوجود آورده است كه خيلي از مسائل مديريتي را حل كرده ‏است و بيشترين سطح بهداشتي را آماده آورده مي‌باشد . اما هزينه متعددي كه اين دسته دستگاه ها دارند معمولا توليد ‏كنندگان اشتياقي براي بكار بردن آنها در سالن هاي خود ندارند‏‎ .‎ لانه ها مدام بايد منزه نگه داشته شوند و بستر در يك اساس منظم و با قاعده به طور آراسته جايگزين شود . از ‏استفاده يونجه كم آب و يا كاه خود داري نمائيد زيرا كه ممكن مي‌باشد كه كثيف به هاك آسپرژيلوس باشند . بهترين ‏انتخاب براي بستر مطلوب ، تراشه نرم چوب ميباشد . تخم مرغ ها بايستي به طور منظم از آشيانه ها عده آوري شوند و ‏اين عمل بايستي دست كم روزي چهار توشه رخ گيرد . و آشانه ها در پايان با اعتنا ويژه اي ضد عفوني شوند‏‎ .‎ شايسته ترين نتيجه در هچ زماني حاصل مي شود كه بلافاصله آنگاه از توده آوري تخم مرغ ها آن‌ها را ضد عفوني نمود . ‏در اين رخ اندازه مرگ و مير، عفونت بند ناف و هر دليلي كه منجر مرگ و مير گرديده در هچ كاسته مي شود . ‏يكي از داده ها خيلي حساس اين مي باشد كه در باره ضد عفوني كردن با آلدهيد ها منع مصرف وجود دارد زيرا كه ‏سلامتي را با مشكل ساخت مي كند . در بعضي مناطق به ضدعفوني اهميت نمي دهند و با يك شستشوي معمولي و ‏سطحي و بدون خط مش يگانه هچ را انجام مي دهند . اين گونه از مناطق هميشه ممكن مي‌باشد با آلودگي هاي ‏سالمونلايي راز و كار داشته باشند . بنابراين هنگامي كه به روال و روش خاصي ضد عفوني را انجام ندهيم نبايد كه ‏انتظار شايسته ترين نتايج را داشته باشيم . در هم اكنون حاضر ضدعفوني آشيانه ها با اسپري هاي شيميايي يك عدد از روشهاي ‏تميز كردن و پاكيزه كردن مي باشد كه شايسته ترين نتايج را در پي داشته است‏‎ .‎ بهداشت دست در طي كليه فرآيند دست به دست شدن تخم مرغ ها از دست كارگر سالن به دست مستخدم كارخانه ‏جوجه كشي فوق العاده حساس مي باشد و براي اين فعاليت بايد حتماً از تدارك كافي و آمادگي نسبي برخوردار باشيد‎ .‎ پاك كردن، ضد عفوني و دود دهي منظم محل ذخيره سازي تخم مرغ ها و امكانات آن امري واجب و لازم ‏است . بخصوص مكان هايي كه تخم مرغ هاي يك‌سري سالن در آن انبار مي شوند . در وسيله حمل ونقل تخم مرغ ها ‏نيز مي بايست مرحله نسبي از استاندارد بالا مراقبت شود . اين استاندارد بالا بايد تا زماني كه تخم مرغ ها به انبار كارخانه ‏جوجه كشي مي رسند نگهداري شود‏‎ .‎ نكات مديريتي كارخانه جوجه كشي‎ :‎ كارخانه جوجه كشي يك عدد از مراكز مهمي است كه تخم مرغها و تجهيزاتي كه وارد آن مي شود بايد كاملا از ‏استاندارد هاي امنيت زيستي برخوردار و مقدار پاتوژني كه بروي آن‌ها وجود دارااست به طور كامل برسي شود . براين اساس ‏كارخانه جوجه كشي يك عدد از مراكزي مي‌باشد كه استعداد متعددي به آلودگي را دارا مي باشد و ممكن هست يكي از ‏فاكتورهاي منابع آلودگي جوجه هايي باشد كه از كارخانه تنظيم مي شود‏‎ .‎ به عبارتي اندازه كه نكات مديريتي اساس اي براي احداث يك سالن مرغ داري وجود دارااست ، نكات مبنا اي فراواني هم ‏براي احداث كارخانه جوجه كشي هم وجود دارد كه مي تواند به بهتر فراهم آوردن استاندارد هاي بهداشتي ‏كارخانه ياري هاي فراواني نمايد‎ .‎ ‏1‏‎- ‎محل احداث : كارخانه تا جاي كه ممكن ميباشد بايد از سالن هاي مرغ داري دورتر احداث شود در حاليكه به ‏راحتي بتواند تخم مرغ هاي تالار هاي مادر را جمع آوري كند‏‎ .‎ ‏2‏‎- ‎نقشه ساختمان : طراحي دقيق گونه ساختمان و محفظه كارخانه مي بضاعت و توان امداد شاياني را به كاهش آلودگي و با ‏جدا ساختن دو منطقه آلوده و كثيف با پاك امداد به مهيا آوردن بهداشت كند‏‎ .‎ ‏3‏‎- ‎تهويه : ساخت يك تهويه با برقراري جريان مطلوب هوا در يك امر العمل خاص مي تواند خيلي ياري كننده ‏به كاهش و به حداقل رساندن جابه جاي عفونت باشد . وسايل تهويه بايد هواي نو و تميز را تهيه كند و هواي باطن ‏سالن هاي هچري را به بيرون سوق دهي نمايند تا جاي كه كمترين قابليت و امكان برگشت را داشته باشند . به همين ترتيب هواي ‏كه خارج مي شود نبايد به وسايلي كه غير قابل مصرف مي باشند منش يابد . البته برخي از كارخانه ها از سيستم ‏چرخشي جريان هوا ياور با ضد عفوني آن استعمال مي كنند‏‎ .‎ ‏4‏‎- ‎انهدام مواد بي مصرف : موادي كه در كارخانه استفاده نمي شوند بايستي بدور ريخته شوند، اين مواد نبايد در ‏مكانهايي كه در قربت تالار هاي مرغ داري است ريخته شوند و يا نبايد براي محيط زيست مشكلي توليد كنند‏‎ .‎ ‏5‏‎- ‎ايجاد امنيت براي كارخانه : نظير هر سالن مرغ داري كه به ايجاد امنيت و در دست گرفتن رفت و آمد نياز دارد كارخانه ‏هم به امنيت نياز داراست و اين دوچندان ياري كننده است . فراهم آوردن وسايل دوش به چنگ آوردن براي هر كسي كه مي ‏خواهد وارد كار منزل شود و يا حد اقل مهيا آوردن امكاني را كه پيش گيري انجام شود‎ .‎

اين تحليل به منظور تحليل تاثير سطح ها متعدد مواد مغذي و مكمل ها و افزودني هاي جيره بر تقويت سيستم ايمني و تاثير آن بر پاسخ ايمني سلولي و ايمني همورال ماكيان انجام شده مي باشد .

دستگاه جوجه كشي

اين مطالعه برگرفته از پژوهش ها و آزمايشات علمي داراي اعتبار فيس گرفته به وسيله متخصص ها تغذيه طيور بر روي انواع مختلف طيور تجاري تغذيه گرديده با سطوح گوناگون مواد مغذي مي باشد كه در طي اين نظارت با اعتنا به مكانيسم دفاعي سيستم ايمني طيور و رابطه در بين تغذيه و سيتم ايمني طيور و همينطور اهميت مواد مغذي در ساخت كفايت ايمني و بروز جواب ايمني در حد مطلوب، ميتوان اثرات مثبت سطوح انرژي، ليپيدها، پروتئين و آمينو اسيدها، ويتامين هاي A،E،C،D و ويتامين هاي ب كمپلكس (B2 ،B6 وB12 )، مواد معدني شامل سديم، كلر، روي، مس، آهن، سلنيوم، منگنز و كبالت و افزودني هاي بيولوژيكي نظير پروبيوتيك ها و همينطور بره موم را مشاهده نمود كه بر اين پايه تاثير مثبت مواد مغذي بر تقويت سيستم ايمني امري ثابت شده مي‌باشد . مقدمه با دقت به ارتقاء روزانه جعيت، نياز به منابع غذايي مسئله‌اي داراي اهميت هست . از منابع غذايي مسئله نياز آدم مي‌توان به گوشت سفيد اشاره كرد كه پرورش طيور منزلت ويژه‌اي را در اين قضيه ايفا مي‌كند . در پرورش طيور پيشگيري از وقوع بيماري ها از طريق اجراي صحيح برنامه‌هاي امنيت زيستي است و اگر احتمالاً اشكالي در اجراي برنامه‌هاي امنيت زيستي پيش آيد و بيماري به وقوع بپيوندد، بايستي مطمئن بود كه طيور از حيث سعي سيستم ايمني در حد مطلوبي قرار دارند و توانا به دفاع از خويش مي باشند . كارآيي سيستم ايمني در اين مرحله باعث كاهش تلفات و زيان مي گردد . رويكرد هاي مختلفي براي بالا بردن كارآيي سيستم ايمني وجود دارااست و تحقيقات زيادي هم در اين قضيه چهره گرفته هست . علاوه بر گزينش ژنتيكي، برخي از عامل ها غيرژنتيكي مثل غلظت مواد معدني جيره قوي ميباشد كه تظاهر ژن هاي مسئول پاسخ ايمني را از طريق ايجاد تغيير تحول در اندازه بلوغ سيستم ايمني و همينطور مقدار آنتي بادي‌هاي ايجاد گرديده در برابر عفونت‌ها تغيير دهد . با اعتنا به اين كه درحال حاضر هدف از رشد طيور تجاري وصال به بيشترين و كمترين دما وزن نهايي و حدااكثر توليد تخم‌مرغ به ازاي هر واحد مصرف غذا مي‌باشد، در بين صفات توليدي و پاسخهاي سيستم ايمني و صفات مربوط به مقاومت به بيماري ها وحدت منفي‌اي وجود دارد . به عنوان نمونه اين وحدت منفي در بين ايجاد و ايمني منجر مي‌گردد كه در سويه‌هاي پر ساخت سعي و تكامل سيستم ايمني ضعيف‌تر باشد . احتمال دارد يك عدد از كارداران ايجاد‌كننده اتحاد منفي بين صفات توليدي و جواب هاي ايمني در طيور، تأمين همگي احتياجات فيزيولوژيكي از طرز مصرف اقلام خوراكي محدودي مانند مواد مغذي و اندازه دسترسي آن ها باشد . فنوتيپ هايي با وزن نهايي حداكثر نسبت به سويه‌هايي با وزن‌نهايي پايين‌تر، پاسخ هاي ايمني ضعيف‌تري را در برابر آلودگي‌هاي ناشي از ا‌كولاي و تيتراسيون آنتي‌بادي سلول هاي ايمني از خويش نشان مي دهند . بنابراين امروزه در آميخته‌هاي حاصل از سويه‌هاي تجاري احتمال پيدايش هر نوع خلل در پاسخ هاي ايمني عمده از هر زماني شم مي‌شود . علاوه بر گزينش ژنتيكي، بعضا از كارداران غيرژنتيكي مثل غلظت مواد مغذي جيره، كار كشته اند كه تظاهر ژن هاي مسئول پاسخهاي ايمني را از روش ايجاد تغيير‌و تحول در ميزان بلوغ سيستم ايمني و همينطور اندازه آنتي‌بادي توليد شده در برابر عفونت ها را تغيير دهد . جيره‌نويسي در طيور عمدتاً براساس شاخص هاي توليدي نظير رشد، ايجاد تخم و بازده مصرف غذا انجام مي‌شود، فلذا غالباً از دقت به معيارهاي واجب براي پاسخ هاي سيستم ايمني چشم‌پوشي مي‌شود، چرا كه مواد مغذي همينطور بر روي تكامل سيستم ايمني و حجم آنتي‌بادي توليدي تأثيرگذار هست . در طول فاز حاد سيستم ايمني، بيشترين احتياجات تغذيه‌اي سبب ساز سنتز و آزاد شدن پروتئين فاز وخيم (APS) از كبد مي‌گردد . براي تأمين سعي مطلوب لكوسيت‌ها، احتياجات انرژي و اسيد آمينه در اين سطح بيش از احتياجات غذايي معمول هست . اثر متقابل در بين مواد مغذي متنوع و عدم توازن نسبت ها و سميت اين مواد مغذي باعث به مشكل در فيزيولوژي ارگانيك جوجه و متعاقباً خلل در كارايي سيستم ايمني مي شود . با دقت به اين كه تغذيه نقش بسيار مهمي را در جهت حفاظت صاحب خانه عليه حمله كارداران بيماري‌زا بر عهده دارد، فقدان در تغذيه طيور قادر است اثرات متعددي بر روي وظيفه‌هاي سيستم ايمني داشته باشد كه اين اثرات غالباً زيان آور ميباشند . همينطور قابل به ذكر است كه عمده تغييراتي را كه متخصص ها تغذيه در جداول نيازهاي تغذيه‌اي طيور در سال هاي اخير مراد كرده‌اند مربوط به تأثير مواد مغذي در همت سيستم ايمني طيور هست . سيستم ايمني طيور و انواع آن: ايمني دربرگيرنده دو مدل است: 1- ايمني غيراختصاصي 2- ايمني اختصاصي ايمني غير اختصاصي: اين جور ايمني دربرگيرنده مكانيسم‌هاي موروثي بوده كه سبب ساز مقاومت در طيور مي‌گردد ولي در عمده مواقع به حيث عدم برنامه‌هاي بهداشتي، اين قسمت موضوع اعتنا قرار نگرفته و با به كار گيري از واكسن يا اين كه آنتي‌بيوتيك سلامت گله تأمين مي‌شود . بعضا ازاين مكانيسم‌ها عبارتند از: ژنتيك: بعضا از پرنده ها گيرنده‌هاي مربوط به عوامل بيماري‌زا را ندارند و بعضا پرنده ها نيز به طور ژنتيكي به ويروس لكوز لنفوئيد مقاوم مي باشند . ساختار آناتوميك: بخش اعظمي از ارگانيسم‌هاي بيماري‌زا توانمند به نفوذ به بدن از روش پوست و غشاهاي مخاطي سلامت نبوده و اصطلاحاً در ترشحات مخاطي ‌گير مي‌افتند، يا بعضا از بيماري‌هاي عفوني، كمبودهاي تغذيه‌اي و موقعيت محيطي سبب ساز آسيب‌پذيري پوشش‌هاي دفاعي تن (پوست و مخاطات) گرديده وزمينه را براي ورود عامل ها بيماري زا آماده مي‌آورد . جمعيت ميكروبي طبيعي: پوست و روده‌ها به طور ارگانيك دربردارنده جمعيت ميكروبي فراواني هستند كه مانع از برتري اجرام فرصت طلب، براي ساخت بيماري مي‌شوند . استعمال نامعقول از آنتي‌بيوتيك‌ها و بهداشت ضعيف، تعادل جمعيت ميكروبي را بر نيز خواهد زد . مژه ‌هاي تنفسي: بعضي از قسمت هاي سيستم تنفسي از مژه‌ها پوشيده گرديده كه بازدارنده از ورود كارداران بيماري‌زا مي شوند . در صورتي كه هواي تالار از كيفيت خير و خوبي برخوردار نباشد (گرد و غبار و آمونياك) مژه‌ها به تدريج تلاش خويش را از دست مي‌دهند . تغذيه‌، محيط (استرس، گرما، سرما)، سن (معمولاً جوان تر و مسن‌تر حساس‌ترند)، متابوليسم تن و كارداران تكميل كننده از عواملي مي‌باشند كه مكانيسم‌هاي ايمني‌زايي را زير تأثير قرار مي دهند . ايمني اختصاصي: كه مشتمل بر دو قسمت: 1- ايمني هومورال 2- ايمني سلولي ايمني هومورال: ايمونوگلوبولين‌ها (آنتي‌بادي‌ها) و سلول هاي ساخت كننده آن، اجزاي تشكيل دهنده سيستم ايمني همورال مي‌باشند كه هر آنتي‌بادي ضد ويروس فقط گيرنده ويروس خودش را دارد (آنتي‌بادي ضد ويروس نيوكاسل، براي ويروس لارنگوتراكئيت گيرنده ندارد( . طيور آن‌گاه از قرار تصاحب كردن در برابر دست اندركاران بيماري زا سه مدل آنتي‌بادي ايجاد خواهند كرد كه IgM، IgG و IgA مي‌باشند . ايمنوگلوبولين G، يك آنتي بادي حفاظت كننده حساس در طيور بوده و بوسيله عمده تستهاي سرولوژيك اندازه‌گيري ميگردد و 5 روز آنگاه از مواجه شدن با ادله بيماريزا قابل رديابي بوده و طي 3 تا 5 هفته به نقطع ي عطف رسيده و متاقباً به تدريج كاهش مييابد . سلولهاي توليدكننده آنتي‌بادي ها، لنفوسيت هاي B ناميده مي گردند كه اين سلول ها در كبد، كيسه زرده و مغز استخوان ايجاد گرديده و به بورس فابريسيوس انتقال مي يابند . تخريب بورس فابريسيوس در سنين ذيل در اثر ويروس گامبورو و مارك سبب مي‌گردد تا پرنده نتواند در برابر بيماري ها مقاومت نموده و يا به واكسيناسيون پاسخ مؤثر بدهد . ميكروب هاي بيماري‌زا بعد از ورود به تن توسط ماكروفاژها بلعيده ميگردند و آنگاه ماكروفاژ‌ها ميكروب ها را به لنفوستيهاي B عرضه مي‌دارند . اين سلول ها نيز 5 روز سپس از عرضه، آنتي بادي ساخت مي‌نمايند . اين وقفه وقتي به ياد آماده شدن و تكثير تعداد موضوع نياز از سلولهاي B مي‌باشد . در صورتي كه پرنده براي توشه دوم با هيمن بيماري مواجه شود، پاسخ سريع تر و آنتي‌بادي بيشتر توليد خواهد شد . اين مراحل پايه واكسيناسيون ميباشد . آنتي‌بادي ها قادر نيستند تا ويروس‌ها يا باكتري ها را به طور بدون واسطه از در بين ببرند بلكه با اتصال به ميكروبهاي بيماري‌زا و مهار گيرنده‌هاي آن ها كار ميكنند . اين عمل بازدارنده از اتصال ميكروب ها به گيرنده سلول هاي انگيزه مي شود . به تيتر مثال ويروس بيماري برونشيت عفوني كه گيرنده‌هاي آن بوسيله آنتي‌بادي ها اشغال شده، قادر به اتصال و نفوذ به سلول هاي پوششي ناي (سلول هدف) نخواهد بود . آنتي‌بادي هاي متصل شده همينطور باعث عدم تحرك ميكروارگانيسم شده و بعد از آن راحت‌تر توسط ماكروفاژ‌ها تخريب مي گردند . ايمني سلولي (لنفوسيت T) اين دسته ايمني دربرگيرنده تمام سلول هايي مي باشد (به جز سلولهاي توليد‌كننده آنتي‌بادي) كه خصوصيت واكنش با آنتي‌ژن را دارا‌هستند و دارنده منشاء با لنفوسيت B مي‌باشند اما تمايز و تفكيك آن ها در تيموس صورت مي گيرد . لنفوسيت‌هاي T در مقايسه با لنفوسيت‌هاي B از تنوع بيشتري برخوردارند كه لنفوكين‌ها را ايجاد مينمايند و بعضا ديگر مستقيماً ميكروب‌هاي بيماري‌زا را تخريب كرده و برخي ديگر جواب سلول هاي B، ماكروفاژ‌ها و ساير سلولهاي T را تقويت مينمايند . گروهي ديگر از سلولهاي T اثر مهاركنندگي دارند . سيستم ايمني سلولي هنگامي قضيه دقت قرار گرفت كه مشاهده شد پرندگاني كه بورس آنان آسيب چشم هنوز قدرتمند به مقاومت و غلبه در برابر بيماري ها ميباشند . يك پرنده به دو طرز در برابر يك بيماري مقاومت مي‌كند كه عبارتند از: 1- توليد آنتي‌بادي متعاقب واكسيناسيون و يا اين كه مواجهه با بيماري كه اصطلاحاً ايمني فعال اسم دارااست . هر علتي كه بر اجزاي همورال يا سلولي سيستم ايمني تأثير داشته باشد مي‌تواند ايمني فعال را دستخوش تغيير و تحول كند . 2- اخذ آنتي‌بادي از شيوه تخم‌مرغ يا ايمني غيرفعال كه پرنده در ساخت اين آنتي بادي‌ها نقش نداشته و در اصل آنتي‌بادي‌هاي مادري هستندكه در زرده، آلبومين و ديگر مايعات تخم‌مرغ وجود دارد . بدين ترتيب به طور كلي دست اندركاران سركوب يا اين كه تضعيف سيستم ايمني در طيور سبب ارتقاء حساسيت به گونه هاي عفونت ها و بيماري‌ها مي گردند . اشكال استرس‌ها با ايجاد اثرات منفي بر روي سيستم ايمني طيور موجب شدت به چنگ آوردن و پيچيده شدن مراحل بيماري‌زايي دست اندركاران عفوني ميگردند . به طور كلي سيستم ايمني كارآمد در طيور ياري شاياني در پيشگيري از بيماري‌ها و ساخت زمينه مناسب براي بروز حداكثر توان توليدي مي‌كند كه در اين زمان به نقش تغذيه متفاوت و موادسازنده معدني و ارتباط دربين كيفيت جيره غذايي در قدرت سيستم ايمني طيور بستگي دارااست . مكانيسم دفاعي در طيور محيط تالار در موقعيت پرورش متراكم جوجه‌ها، همواره مشتمل بر طيف وسيعي از ميكروارگانيسم‌هايي مي باشد كه به طور مستمر با سيستم ايمني در درحال حاضر رقابت مي باشند . بطور كلي عامل ها بيماري‌زاي تهاجمي از طرز آنتي‌بادي‌هاي مترشحه از نوتروفيل ها و يا حاصل از ميكروب هاي غيرفعال و ضعيف شده (واكسنها) سركوب گرديده و نهايتاً جنازه سلولي اين مهاجمين از طريق كار بيگانه خواري حذف مي‌شوند . اين مكانيسم دفاعي براي در اختيار گرفتن پاتوژن هاي خارج سلولي مثل باكتري‌ها و همينطور در برابر دست اندركاران بيماري‌زاي درون سلولي مثل ويروس ها بازدهي كاملاً مؤثري را از خود نشان داده مي باشد . براي رويا رويي بر درمقابل كارداران بيماري‌زاي باطن سلول همانند ويروسها، اين مكانيسم ايمني بواسطه سلولهاي CMI نقش حياتي را بر عهده دارااست . در اين مكانيسم با توجه به اين‌كه امكان از بين بردن عوامل پاتوژن از شيوه ترشح آنتي‌بادي وجود ندارد فلذا به ياري تزريق سيتوتوكسين لنفوسيت‌هاي جور T، به باطن سلول آلوده، نتيجتاً تخريب سلول و از في مابين رفتن ويروسها قابليت و امكان پذير ميگردد . سيستم ايمني در برابر ورود كارداران بيماري‌زا، تركيبات متنوعي را مانند پروتئين‌هاي فاز حاد، آنزيم‌هاي پروتئوليتيك و هيدروليتيك، راديكالهاي اكسيژن و مشتقات نيتروژن را براي از في مابين بردن پاتوژن هاي تهاجمي يا سلولهاي آلوده ايجاد مي كند . اجزاي حساس سيستم ايمني لنفوسيت‌ها مي‌باشند كه نقش آن ها شناسايي آنتي‌ژن‌ها مي‌باشد و از اين راه‌ها پاسخ ايمني را به‌وجود مي آورند كه اين فعاليت بوسيله گيرنده‌هاي غشاء سلولي انجام مي‌گيرد و دربرگيرنده دو مدل هستند: لنفوسيت‌هاي B,T . لنفوسيت هاي T در پاسخ ايمني كمپاني مي كنند و منجر بوجودآمدن پلاسموسيت‌ها مي شوند و مسئول ايجاد آنتي‌بادي و ايمني هومورال ميباشند . اجزاي ديگر سيستم ايمني غده تيموس هست كه دو وظيفه با اهميت دارد: 1- ساختن لنفوسيت‌ها در نصيب قشري 2- ساختن ماده همورال به وسيله سلول هاي پوششي كه منجر تحريك لنفوسيت‌هاي محيطي ميشوند . اجزاي ديگر سيستم ايمني طيور غده بورس فابريسيوس هست . برداشتن بورس فابريسيوس در بازه زماني معاش باعث نبودن آنتي‌كورها و عدم تشكيل مركزها زايشگر گره‌هاي لنفاوي (اين مراكز محل تجمع سلولهاي B مي‌باشد كه از لحاظ ايمني عكس العمل نشان مي‌دهند و با تهاجم آنتي‌ژن‌ها مقدار آن ها تغيير مي‌كند) و پلاسموسيت‌ها ميگردد اما تعداد سلولهاي T در خون و يا اين كه بافت‌ها كاهش نمي‌يابند و سيستم ايمني سلولي سلامت باقي باقيمانده شمار متعددي از محققين بورس را به تيتر محل ايجاد ايمونوگلوبولين‌ها ذكر نموده‌اند . بورس ممكن مي‌باشد دارنده نقش محافظتي در انتهاي دستگاه گوارش باشد چون آنتي ژن‌هايي كه وارد فضاي داخلي بورس مي‌شوند موجب تحريك قسمت مياني اپي‌تليال فوليكولي و ترشح پادتن ميگردند . (اپي تليال محل قرار تصاحب كردن سلول هاي لنفوئيدي مي‌باشد كه خويش اين ياخته‌هاي اپلي‌تليال جاي خود را به لنفوبلاستها و لنفوسيت‌ها ميدهند .( سيستم ايمني جوجه دربرگيرنده بورس فابريسيوس، تيموس، مغز استخوان، طحال، غده هاردين، لوزه‌هاي سكومي و گره‌هاي لنفاوي نخستين مي باشد . مكانيسم‌ پاسخهاي ايمني تنها هنگامي فعال ميگردد كه بافتهاي ميزبان توسط يك آنتي‌ژن خارجي مثل عفونت ويروسي يا اين كه باكتريايي زمينه تهاجم واقع شود . سرعت پاسخ ايمني در تعداد دفعات مواجه شدن با آنتي‌ژن بستگي داشته در حالي كه شدت جواب ايمني به كفايت ايمني جوجه رابطه دارااست . با اين اكنون كفايت ايمني خويش را به مورد ها ذيل بستگي دارد: 1- تكامل سيستم ايمني 2- وجود عامل ها تضعيف كننده ايمني مانند اشكال مايكوتوكسين‌ها از قبيل: آفلاتوكسين‌ها، اوكراتوكسين‌ها، فوزاريم B1 و T2-toxin مي باشند كه بيشترين اثر سوء را در كار سيستم ايمني طيور را دارا هستند . 3- شدت عفونت 4- شرايط تغذيه‌اي 5- عفونت هاي اضافه شده 6- عفونت هاي مختلط 7- بقيه موارد درشرايط تجاري در گله‌هايي كه در معرض عفونتهاي درمانگاهي يا ذيل درمانگاهي ناشي از مورد ها ذيل مي باشند جواب ايمني كمتر از حد مناسب به دفعات مشاهده مي شود . 1- بيماري بورس عفوني 2- سندرم سوء جذب 3-عفونتهاي ناشي از رئوويروس‌ها 4- عفونتهاي ناشي از آدنوويروس‌ها 5- عفونت ناشي از ويروس رتيكولو اندو تليوز 6- مسموميت با سموم قارچي 7- كوكسيديوز پايين موقعيت ايجاد‌كننده استرس از قبيل گرما، سرماي شديد، تراكم دوچندان گله، غلظت دوچندان آمونياك و نوسانات شديد جوي نيز پاسخ ايمني كمتراز اندازه مناسب مي‌باشد . عفونتهاي مختلط رايج ذيل حالت تجاري بروز عفونت هاي مختلط بيش از آنكه يك استثناء باشد معمولاً به عنوان يك قاعده مطرح مي‌باشد . در بعضي از موردها دست اندركاران استرس‌زا از نحوه ممانعت نمودن از پيدايش پاسخ ايمني، قادربه مستعد نمودن جوجه نسبت به عفونت ميباشند . متداول‌ترين عارضه ها پذيرفته گرديده براي بروز جواب ايمني كمتراز حد مطلوب عبارتند از: 1- تخريب نسبي يا اين كه بي نقص سيستم ايمني 2- هضم ضعيف مواد مغذي 3- جذب ضعيف مواد مغذي 4- اجراي بيش از حد برنامه‌هاي واكسيناسيون 5- عفونت‌هاي مختلط يا اين كه بيشتر شده 6- عدم كفايت ايمني 7- عفونتهاي مزمن 8- برخي تركيبات دارويي به اين ترتيب مي‌توان به اهميت مواد مغذي، شرايط تغذيه و هضم جذب آن ها در كفايت ايمني و بروز پاسخ ايمني در حد مطلوب پي‌برد . رابطه ميان تغذيه وسيستم ايمني طيور امروزه كارداران استرس‌زا و همينطور استرس، بخش مهمي در صنعت طيور محسوب ميشوند . رئيس اين دست اندركاران در جهت به دستكم رساندن جواب طيور به آنان از هدف ها زياد حساس مديران كارآمد مزارع ميباشد . در واقع استرس به پرنده اجازه نخواهد بخشيد تا همگي توانايي‌هاي بالقوه خود را در رشد، ضريب تبديل غذايي و ساخت تخم‌مرغ بروز دهند . استرس همينطور بضاعت هاي پرنده در پاسخ‌هاي ايمني را كاهش ميدهند . در صنعت طيور مدرن، طيوران به چهره ادامه‌دار و متداوم تحت تأثير كارداران استرس‌زاي مختلفي قرار ميگيرند . اين كارداران استرس‌زا مي توانند سبب ساز تغييرات هورموني، كاهش اندازه قبول غذا، تغييرات متابوليسمي در تغذيه و همچنين بروز ايراد در سيستم ايمني پرنده شوند . با توجه به اين‌كه تأثيرات غير مناسب اين كارداران افزاينده مي‌باشند، در جهت كاهش تعداد و شدت اين عوامل، راهكار هاي خاصي بايد در نظر گرفته شوند . مواد غذايي از شناخته‌ترين مواد مؤثر بر شيوه جواب سيستم ايمني پرندگان به بيماري‌هاي گوناگون مي‌باشند . به طور معمول در خلال چالشهايي كه در مراحل متعدد رشد طيور ساخت مي‌شوند، مواد مغذي جان دار در جيره غذايي در جهت پرورش پرنده مصرف نشده و به مسيرهاي مختلفي گم راه مي‌شوند . به عنوان مثال در خلال چالش‌هاي ناشي از يك بيماري خاص، پروتئين‌هاي موجود در تن پرنده شكسته گرديده و آمينواسيدها با انحراف از مسير رويش صرف ساختن پروتئين‌هايي در جهت افزايش پاسخ ايمني پرنده به آن بيماري مختص ميشوند . در خلال به كار گيري از اين آمينواسيدها، افزايش فاحشي در تعداد لنفوسيت‌ها، پروتئين‌هاي فاز حاد و همچنين آنتي‌بادي‌ها خوا هيم داشت . در مراحل يك بيماري، مكانيسم دفاعي مهم ترين اولويت خواهد بود و تغذيه مطلوب مي باشد كه كيفيت عالي و سعي اين مكانيسم دفاعي را تضمين نموده و به پرنده امداد مينمايد تا در برابر بيماري به موفقيت برسد . در هنگام زد خورد با بيماري، تغذيه‌اي مطلوب خواهد بود كه تمامي نيازهاي غذايي بدن پرنده را در طول دوره چالش مرتفع سازد . اين نكته را مي بايست مدنظر قرارداد كه ساخت و تجويز اين مدل جيره‌ها نبايد محدود به دوره‌هاي چالش باشد واز اين مدل جيره‌ها مي‌توان به عنوان ابزاري در جهت پيشگيري از تأثيرات غيرمناسب استرس‌هاي مختلف، در سيستم‌هاي ايمني پرندگان مسئله استعمال قرار داد . اين دسته جيره‌ها از يك‌سري خط مش جواب ايمني طيوران را بهبود مي‌بخشند: 1- تكامل آناتوميكي بافت لنفاوي 2- ساخت موكوس 3- ساختن مواد فعال ايمونولوژيكالي 4- تكثير سلولي 5- فعال سازي و به گردش در آوردن سلولي 6- كشتن پاتوژن هاي داخل سلولي 7- بهبود در روند عادي سازي سيستم ايمني طيوران و متعادل كردن و تهيه كردن مراحل ايمني پس از يك چالش پاتوژنيك نوعي جواب ايمني چهره خواهد گرفت اين پاسخ مي تواند به چهره يك فاز حاد، منظم و يا اين كه يك التهاب معمولي باشد . در برخي از موارد هم اين جواب غيرمشخص هست . اين مدل پاسخ‌ها متعلق به توليد تغييراتي در مواد مغذي مسئله به كار گيري در عضلات اسكلتي هست . اين دسته تغييرات از اين جهت بايد چهره بگيرند كه نقل و انتقال پروتئين‌ها در سطح سلولي و ماكرو مولكولي در چالش‌ها به بعضي از مواد مغذي نياز بيشتري دارا هستند . جاي هيچ ترديدي باقي نمانده است كه پرنده ها با جيره غذايي مناسب با بيماري ها بهتر كنار آمده و جواب ايمني بهتري را در چالش‌ها از خود پيدايش مي دهند . اين نكته به اثبات رسيده است كه چالش‌هاي ايمونولوژيكي در پرنده ها ميتوانند ناشي از نقص و كمبود در جيره غذايي ورودي پرندگان باشد . اولويت تن در ساز و شغل هاي دفاعي، در هنگام روبرو شدن با عوامل بيماري‌زا استفاده از مواد مغذي است و پرنده به منظور غلبه بر بيماري از حداكثر توان خويش و مواد مغذي استفاده مي نمايد . در صورتيكه بعضي از مواد مغذي در حد كمتر از نياز حيوان باشند، در زمان بيماري ميزان كافي ازماده مغذي جهت تقابل با بيماري و تأمين نيازهاي كل تن مهيا نخواهد بود . سيستم ايمني همورال نسبت به هر آنتي‌ژن خاص، عكس‌العمل يگانه خويش را نشان مي‌دهد (‌karaca و همياران 1999 با تحريك سيستم ايمني به وسيله پروتئين فرنگي مي‌توان عكس‌العمل آنتي‌بادي بر ضد اين پروتئين را مشاهده نمود . قدرت اين آنتي‌بادي به تيتر شاخصي از بضاعت سيستم همورال در پژوهش ها ايمونولوژيك دامي و اكولوژي قضيه استفاده قرار ميگيرد cheng) و همكاران 1991) . اندازه جواب سيستم ايمني براساس تنوع ژنتيكي و نيز تنوع محيطي، كه استدلال تغذيه را هم در بر دارد، متغير خواهد بود .پاسخ قويتر نشان دهنده قدرت عمده فرد، در پيش‌روي برهان بيماري‌زاي خارجي هست و بدين ترتيب جواب آنتي‌بادي بدست آمده داراي وحدت مثبت با مقاومت همگاني فرد در مقابل بيماري ها هست بدين ترتيب با استفاده از مواد مغذي به ميزان كافي، مي‌توان اين پاسخ را به حد باصرفه رساند .