طيور

رماتيت گانگرنوز (1 ) عفونت كلستريديايي كشنده است كه بطور اوليه جوجه هاي جوان (3-7 هفته) با رشد سريع را مبتلا مي نمايد و علائم آن شامل وقوع ناگهاني، افزايش تلفات و بروز جراحات چركي، گازدار و همراه با خونريزي در پوست، بافتهاي زيرجلدي و عضلات مي باشد. اين بيماري همچنين به نامهاي" درماتيت نكروتيك ، “ درماتيت كلستريديايي، “ درماتيت عفوني ، “ سلوليت گانگرنوز" ، "درماتوميوزيت گانگرنوز " و " ادم بدخيم پرندگان " ناميده شده است. بيماري براي اولين بار بوسيله نيمان( 2 )در سال 1930 در ماكيان شرح داده شده است . از آن زمان به بعد موارد زيادي در نيمچه هاي گوشتي و تخمگذار و همچنين بوقلمونها گزارش شده است. سه عامل شناخته شده براي اين بيماري وجود دارد كه شامل كلستريديوم سپتيكوم( 3 ) كلستريديوم پرفرنجنس تيپ A (4 ) و استافيلوكوكوس اورئوس(5 ) مي باشد. هر كدام از اين عوامل به تنهايي و يا همراه با يكديگر اغلب از نواحي مبتلا در پيكر پرندگان تلف شده از بيماري جدا مي شوند. تمامي اين باكتريها داراي يك وجه مشترك بوده و آن اين است كه همگي باكتريهاي گرم مثبت هستند و بنابراين پاسخ مناسبي با درمان بوسيله پني سيلين و تتراسيكلين مشاهده شده است. همچنين جهت پيشگيري از بيماري آنتي بيوتيكهاي مختلفي كه داراي طيف اثر برروي باكتريهاي گرم مثبت هستند مانند ويرجينيامايسين، لينكومايسين و باسيتراسين مورد استفاده قرار مي گيرند.وضعيت فعلي بيماري:اگر چه در ماتيت گانگرنور بطور سنتي بعنوان يك بيماري با وقوع كم و بدون ارزش اقتصادي در نظر گرفته مي شود اما گزارشات اخير دلالت بر اين دارد كه بيماري در مرحله بازگشت بوده و در بسياري از مناطق پرورش طيور ايالات متحده از اهميت فراواني برخوردار شده است.بدليل تشخيص نسبتاً آسان بيماري كه بر اساس الگوي مرگ و مير، جراحات كالبد گشايي و پاسخ به درمان (معمولاً به پني سيلين وتتراسيكلين) حاصل مي شود، پرندگان بندرت جهت تأييد تشخيص به آزمايشگاه ارسال مي شوند.

دستگاه جوجه كشي بنابراين ميزان واقعي بروز بيماري و اهميت اقتصادي آن بطور دقيق مشخص نيست.افزايش ميزان وقوع بيماري در ساليان اخير احتمالاً بواسطه افزايش حساسيت نژادهاي جديد طيور گوشتي بوده است، اگر چه هيچ دليل مشخص براي اين امر وجود ندارد. با ادامه پيشرفت در انتخاب ژنتيكي جهت رسد سريعتر، بهبود ضريب تبديل و افزايش ميزان گوشت عضله سينه، پاسخ دستگاه ايمني در برابر بيماريها كاهش يافته است. همچنين افزايش سهم بازار نژادهاي پر بازده كه قابل تعيين جنسيت از روي پر هستند و در نتيجه ازدياد تعداد خروس هاي سنگين با “پردرآوري آهسته” ممكن است موجب افزايش آسيب پذيري پوست شده و يكي از دلايل زياد شدن وقوع بيماري درماتيت گانگرنوز باشد.مكانيسم ايجاد بيماري :باكتريهاي عامل بيماري كه اغلب بصورت انفرادي يا جمعي از پرندگان مبتلا جدا مي شوند، معمولاً در روده و پوست طيور يافت مي شوند و علاوه بر اين كلستريديومها بطور طبيعي در خاك نيز وجود دارند. بنابر اين حذف اين عوامل از محيط زندگي يا فلور طبيعي پرنده بسادگي امكان پذير نيست. اين باكتريها تحت شرايط عادي موجب بروز بيماري نمي شوند.كلستريديومها باكتريهاي بي هوازي اجباري هستند به اين مفهوم كه آنها فقط در بافتهايي كه بطور كامل فاقد اكسيژن باشند امكان تكثير دارند اين شرايط بافتي اغلب در جراحات، زخمها و كوفتگي هاي ايجاد شده در اثر عوامل مختلف پديد مي آيد. براي مثال پس از اتمام خوراك و به هنگام ورود خوراك جديد به آشيانه، پرندگان بسمت دان خوريها هجوم آورده و سبب زخمي شدن يكديگر مي شوند و اين امر موجب فراهم آمدن شرايط لازم جهت تكثير اين باكتريها و ترشح توكسين بوسيله آنها مي گردد. اگر شدت نور بسيار زياد باشد و يا پرندگان به هر دليلي عصبي و هيجان زده شوند نتايج حاصل مشابه بوده و موجب افزايش جراحات و فراهم شدن شرايط بي هوازي مورد نياز براي جايگزيني عفونت كلستريد يايي مي گردد.جهت شروع بيماري بوسيله كلستريديومها وقوع آسيب بافتي ضروري است زيرا احتمال دارد اين باكتريها از كبد طيور سالم نيز جدا شوند. اين امكان كه كلستريديومها از طريق روده وارد جريان خون شده و ايجاد باكتريمي (6 ) نمايد قابل پذيرفتن است. به هر ترتيب جهت ايجاد بيماري بوسيله اين باكتريها مرگ بافت (نكروز) در اثر خراشيدگي، كوفتگي و ساير جراحات الزامي است.عوامل مستعد كننده :مطلب ديگري كه موجب پيچيدگي بيشتر بيماري درماتيت گانگرنوز گرديده و آنرا بصورت يك مسئله چالش پذير در آورده اين مي باشد كه تحت شرايط تجربي و نيز در مزرعه نشان داده شده است كه عوامل تضعيف كننده سيستم ايمني از قبيل عفونت با ويروس بيماري عفوني بورس (گامبورو ) ، ويروس بيماري مارك، عامل كم خوني ماكيان، ويروس رتيكولواند وتليوز (7 ) و يا آفلاتوكسيكوز موجب افزايش معني دار وقوع بيماري مي گردد. بنابر اين تمامي شرايط ذكر شده بعنوان عوامل مستعد كننده اين بيماري در نظر گرفته مي شوند همچنين كمبود مواد مغذي كه موجب ابتلاي پوست مي شوند از قبيل كمبود ويتامين (بيوتين، اسيدپانتوتنيك و ويتامين E ) و كمبود عناصر كم مصرف (روي و سلنيوم) و نيز تغذيه محصولات با منشأ حيواني كه حاوي مقدار زيادي باكتري كلستريديوم هستند از ساير عوامل مستعد كننده طيور نسبت به اين بيماري مي باشند.

رماتيت گانگرنوز (1 ) عفونت كلستريديايي كشنده است كه بطور اوليه جوجه هاي جوان (3-7 هفته) با رشد سريع را مبتلا مي نمايد و علائم آن شامل وقوع ناگهاني، افزايش تلفات و بروز جراحات چركي، گازدار و همراه با خونريزي در پوست، بافتهاي زيرجلدي و عضلات مي باشد. اين بيماري همچنين به نامهاي" درماتيت نكروتيك ، “ درماتيت كلستريديايي، “ درماتيت عفوني ، “ سلوليت گانگرنوز" ، "درماتوميوزيت گانگرنوز " و " ادم بدخيم پرندگان " ناميده شده است. بيماري براي اولين بار بوسيله نيمان( 2 )در سال 1930 در ماكيان شرح داده شده است . از آن زمان به بعد موارد زيادي در نيمچه هاي گوشتي و تخمگذار و همچنين بوقلمونها گزارش شده است. سه عامل شناخته شده براي اين بيماري وجود دارد كه شامل كلستريديوم سپتيكوم( 3 ) كلستريديوم پرفرنجنس تيپ A (4 ) و استافيلوكوكوس اورئوس(5 ) مي باشد. هر كدام از اين عوامل به تنهايي و يا همراه با يكديگر اغلب از نواحي مبتلا در پيكر پرندگان تلف شده از بيماري جدا مي شوند. تمامي اين باكتريها داراي يك وجه مشترك بوده و آن اين است كه همگي باكتريهاي گرم مثبت هستند و بنابراين پاسخ مناسبي با درمان بوسيله پني سيلين و تتراسيكلين مشاهده شده است. همچنين جهت پيشگيري از بيماري آنتي بيوتيكهاي مختلفي كه داراي طيف اثر برروي باكتريهاي گرم مثبت هستند مانند ويرجينيامايسين، لينكومايسين و باسيتراسين مورد استفاده قرار مي گيرند.وضعيت فعلي بيماري:اگر چه در ماتيت گانگرنور بطور سنتي بعنوان يك بيماري با وقوع كم و بدون ارزش اقتصادي در نظر گرفته مي شود اما گزارشات اخير دلالت بر اين دارد كه بيماري در مرحله بازگشت بوده و در بسياري از مناطق پرورش طيور ايالات متحده از اهميت فراواني برخوردار شده است.بدليل تشخيص نسبتاً آسان بيماري كه بر اساس الگوي مرگ و مير، جراحات كالبد گشايي و پاسخ به درمان (معمولاً به پني سيلين وتتراسيكلين) حاصل مي شود، پرندگان بندرت جهت تأييد تشخيص به آزمايشگاه ارسال مي شوند.

دستگاه جوجه كشي بنابراين ميزان واقعي بروز بيماري و اهميت اقتصادي آن بطور دقيق مشخص نيست.افزايش ميزان وقوع بيماري در ساليان اخير احتمالاً بواسطه افزايش حساسيت نژادهاي جديد طيور گوشتي بوده است، اگر چه هيچ دليل مشخص براي اين امر وجود ندارد. با ادامه پيشرفت در انتخاب ژنتيكي جهت رسد سريعتر، بهبود ضريب تبديل و افزايش ميزان گوشت عضله سينه، پاسخ دستگاه ايمني در برابر بيماريها كاهش يافته است. همچنين افزايش سهم بازار نژادهاي پر بازده كه قابل تعيين جنسيت از روي پر هستند و در نتيجه ازدياد تعداد خروس هاي سنگين با “پردرآوري آهسته” ممكن است موجب افزايش آسيب پذيري پوست شده و يكي از دلايل زياد شدن وقوع بيماري درماتيت گانگرنوز باشد.مكانيسم ايجاد بيماري :باكتريهاي عامل بيماري كه اغلب بصورت انفرادي يا جمعي از پرندگان مبتلا جدا مي شوند، معمولاً در روده و پوست طيور يافت مي شوند و علاوه بر اين كلستريديومها بطور طبيعي در خاك نيز وجود دارند. بنابر اين حذف اين عوامل از محيط زندگي يا فلور طبيعي پرنده بسادگي امكان پذير نيست. اين باكتريها تحت شرايط عادي موجب بروز بيماري نمي شوند.كلستريديومها باكتريهاي بي هوازي اجباري هستند به اين مفهوم كه آنها فقط در بافتهايي كه بطور كامل فاقد اكسيژن باشند امكان تكثير دارند اين شرايط بافتي اغلب در جراحات، زخمها و كوفتگي هاي ايجاد شده در اثر عوامل مختلف پديد مي آيد. براي مثال پس از اتمام خوراك و به هنگام ورود خوراك جديد به آشيانه، پرندگان بسمت دان خوريها هجوم آورده و سبب زخمي شدن يكديگر مي شوند و اين امر موجب فراهم آمدن شرايط لازم جهت تكثير اين باكتريها و ترشح توكسين بوسيله آنها مي گردد. اگر شدت نور بسيار زياد باشد و يا پرندگان به هر دليلي عصبي و هيجان زده شوند نتايج حاصل مشابه بوده و موجب افزايش جراحات و فراهم شدن شرايط بي هوازي مورد نياز براي جايگزيني عفونت كلستريد يايي مي گردد.جهت شروع بيماري بوسيله كلستريديومها وقوع آسيب بافتي ضروري است زيرا احتمال دارد اين باكتريها از كبد طيور سالم نيز جدا شوند. اين امكان كه كلستريديومها از طريق روده وارد جريان خون شده و ايجاد باكتريمي (6 ) نمايد قابل پذيرفتن است. به هر ترتيب جهت ايجاد بيماري بوسيله اين باكتريها مرگ بافت (نكروز) در اثر خراشيدگي، كوفتگي و ساير جراحات الزامي است.عوامل مستعد كننده :مطلب ديگري كه موجب پيچيدگي بيشتر بيماري درماتيت گانگرنوز گرديده و آنرا بصورت يك مسئله چالش پذير در آورده اين مي باشد كه تحت شرايط تجربي و نيز در مزرعه نشان داده شده است كه عوامل تضعيف كننده سيستم ايمني از قبيل عفونت با ويروس بيماري عفوني بورس (گامبورو ) ، ويروس بيماري مارك، عامل كم خوني ماكيان، ويروس رتيكولواند وتليوز (7 ) و يا آفلاتوكسيكوز موجب افزايش معني دار وقوع بيماري مي گردد. بنابر اين تمامي شرايط ذكر شده بعنوان عوامل مستعد كننده اين بيماري در نظر گرفته مي شوند همچنين كمبود مواد مغذي كه موجب ابتلاي پوست مي شوند از قبيل كمبود ويتامين (بيوتين، اسيدپانتوتنيك و ويتامين E ) و كمبود عناصر كم مصرف (روي و سلنيوم) و نيز تغذيه محصولات با منشأ حيواني كه حاوي مقدار زيادي باكتري كلستريديوم هستند از ساير عوامل مستعد كننده طيور نسبت به اين بيماري مي باشند.